۱۳۹۱ بهمن ۲۸, شنبه

«تو هم که هر دفعه که ما را میبینی پریودی»

شاهین نجفی به همران محسن نامجو ترانه ای سروده‌اند و اسمش را گذاشته اند پریود.  ترجیع بند این شعر هم میگوید: «تو هم که هر دفعه که ما را میبینی پریودی»

فارغ از اینکه پریود چه معنای نمادین و یا سمبلیک در ترانه‌ای که وضع موجود سیاسی و اجتماعی ایران اشاره دارد میتواند داشته باشد، استفاده از یک روند طبیعی بدن زنانه که  قرنها از جمله دلایل تبعیضهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی برای او بوده و در عین حال برای بسیاری از زنان جز دردناکترین و سختترین  تجربه‌های زیستی‌شان بوده است،  در شعری که مضمونش هیچ ربطی به  زنانگی و یا تبعیض علیه زنان ندارد جای سوال دارد. مخصوصا وقتی که  ترجیع بند آن شعر اشاره به رابطه جنسی باشد که در هنگام پریود زنان نمیتواند اتفاق بیفتد و شاعر (خواننده مرد) را ناامید از ایجاد یک لذت جنسی میکند. هر دفعه که شاعر به سراغ زن میرود او پریود است ( و به قولی بخشکی شانس که پیش تو زن هم شانس نیاوردیم و نتوانستیم حالمان را بکنیم). و شاعر عمل جنسی را با لغاتی همچون پاره شدن و شل گرفتن همراه میکند. ( که با استفاده از کلمه پریود یادآور نگاه مردانه به رابطه جنسی است. همان نگاهی که برایش دخول در راستای بی دردی و لذت است و بر عکس آن نشان دهنده مفعولیت و درد بدون لذت. برداشتی سنتی از رابطه جنسی زنانه/مردانه )

بگذریم که شعر شاعر در ذکر مصائب به تکرار کشیده شده است و هر دو نامجو و نجفی شعرشان فقط به مدد همین یک ترجیع بند «متفاوت» شده از شعرهای  دیگران و خودشان که تم اعتراض دارد. قبل از این، کلمه به «گا» رفتن در چنین شعرهایی آنچنان به کار رفته بود که به ژانری برای خودش تبدیل شد ( نمونه اش هم نامجو و هم کیوسک)‫. و البته  وجه جلب مخاطب با قرار دادن یک کلمه «تابو» در متن  و قدرت فروش آن را اصلا موضوعی بی تاثیر نمیدانم.  استفاده از کلمه «گا» در خیلی از متن ترانه های جدید، که تابو شکن تلقی میشود، در اصل با معنا و کاربرد کوچه بازاریش در دعواهای مردانه خیابانی فرق اساسی نمیکند ( و حتی در متن این شعر جدید اگر چه خود کلمه استفاده نشده ولی تعابیرش همچنان خود نمایی میکند) و همآن کاربرد را در یک سطح «هنری»  میگنجاند و به قولی از سطح «عوام» به سطح «خواص»/هنر میبرد بدون اینکه تغییری در معنای رایجش  داده شود و یا اینکه وجه سکسیستی و  ضد زن بودنش  را پنهان و یا مورد سوال قرار دهد و جالب اینکه همه اینها در دیسکورس روشنفکرانه برابری زن و مرد ‬اتفاق میافتد.‬

 استفاده از امر جنسی برای جلب توجه مشتری را به شخصه ارزشگذاری نمیکنم ولی وقتی با اهداف سیاسی/اجتماعی همراه میشود و در اصل رتبه و درجه ای والاتر از سرگرمی را شاعر و یا خواننده برای اثر در نظر میگیرد و ادعای یک کنش سیاسی دارد، در آن وقت به نظرم باید خیلی دقیقتر و کنجکاوانه تر به چنین محصول فرهنگی نگاه کرد. چون مهم است بدانیم که دو گانگی زنانه/ مردانه و یا کلیشه‌های جنسی و جنسیتی در یک پیام سیاسی چگونه بازتولید میشود، آن هم در ادبیاتی که ادعایی خلاف این را دارد.

۱۴ نظر:

antarBlooti گفت...

راستش اینجور تحلیل ها مهمترین خاصیتشون اینه که دهن کسی رو که میخواد ضدشون حرف بزنه رو می بنده. من با اینکه اصلن این تحلیل جنسی رو نمی تونم قبول کنم اما به هر حال چون در یک سطح انتزاعی (یا شاید انضمامی اما توی یه زمان و مکان دیگه) این تحلیل درسته نمی تونم ضدش حرف بزنم.
اما فکر می کنم ترجیع بند این ترانه یجور تبدیل شده ضرب المثلهایی مثل "فلانی موقع شکار تنگش گرفته" است و حالا اینجا در غالب پریود بودن در وقت راندوو مطرح شده. در کل ترانه داره به بد وقتی ما ، یا شاید عدم تناسب موقعیت و فعل ما ارجاع میده. طرحی هم که روی موزیک ویدئو اومده از خود ترانه گویا تره، دهان پریودی که فریاد نمی زنه.
البته باز تاکید دارم که حرفتون درسته ، منتها یه طعم خاصی داره که اگر کسی به ذائقه اش باهاش جور نباشه بعیده بتونه متقاعدش کنه

ناشناس گفت...

.I have suggestion for them: work on your technics

ناشناس گفت...

تحلیل بسیار سطحی بوده و اصلا مطابق با واقیت ترانه نیست. شما هیچ از مردها نمی دونید این دلیل اصلی این دید غلط شماست.
"«تو هم که هر دفعه که ما را میبینی پریودی»" تنها چیزی که نیست همون چیزیه که شما پنداشتید، یعنی نا امیدی مرد از یک لذت جنسی. بقیه نوشتتون هم در همین سطح هست، تک تک مواردی که اشاره کردید به هیچ وقت با حقیقت ترانه نمی خونه

محمد رضا گفت...

سلام
از جمله خودتان شروع می کنم: "در آن وقت به نظرم باید خیلی دقیقتر و کنجکاوانه تر به چنین محصول فرهنگی نگاه کرد".
به نظر من نگاه شما نه دقیق بود نه کنجکاوانه. در این ترانه محتوای ضد زنی وجود نداره. اون قسمتی که در مورد منفی بودن و ضد حال بودن پریود صحبت شده، بیان خواننده نیست. اگرچه در ان قسمت مساله پریود بودن زن بر اساس باوری ارتجاعی، نرینه و مردسالار امر منفی تصویر شده اما از زبان و قول شاهین و نامجو نیست بلکه از زبان یک پاسخ دهنده ( جامعه یا فرد ) است. در قسمت قبلش گویی خواننده طلب بوسه و عشق و یک هم آغوشی انسانی میکنه ( جایی که نامجو میخونه. در بخش اول شعر میگه:
ببین چگونه درگیر مغز من /مراببوس از عشق حرف بزن
و در بخش دم میگه:
مرا و شوق آغوش تو/ و گریه به گوشی خاموش تو
اما شخصیت منفی ترانه که میتونه سمبل و تجسم همون کثافتی باشه که در اکثر بخشهای شعر از جامعه ایران روایت میشه در پاسخ به این طلب عشق و بوسه و نگاه انسانی به پریود بودن اعتراض میکنه و اون تصویر منفی و ضد حال بودن رو ارائه میکنه....

این ترانه اتفاقا یکی از بهترین ترانه های اعتراضی به جامعه مردسالار و ضد زنه. حداقل 90 درصد متن این ترانه اعتراض و کنایه به جامعه مردسالاره:
1. ما وارثان دردمشترک لای پا/ ما زیر پای گشت واجبی با سپاه
2. ما صیغه های زیر سن چند ساعته/راحته شل بگیر وگرنه درد داره ها!
3. ما تو حرم زنای محصَنهَ با نسا
4. ما و حظ انگشت و ماتحت دیگران
5. ما دختران صادراتی از دبی تا چین
6. ما اجتماع زیر ناف پول محور
7. ما مومنین تیز کرده در اعتکاف/ما داف های با حجاب خیس زیر لحاف

با گفتن دقیق تر و کنجکاوانه تر لزوما نگاه ما دقیق تر و کنجکاوانه تر نمیشه. نقد یک بیان هنری هم با روش های دلبخواهی چندان نتیجه مطلوبی نداره.

ناشناس گفت...

این انتقادابدا پذیرفتنی نیست، نه به دلیل عدم ارائه ی دلیل کافی، بلکه به دلیل ارائه دلایلی که پی گیری شان دردی از زنان دوا نخواهد کرد. خشونت علیه زن، تبعیض جنسی ، دردهای تاریخی- اجتماعی و یا زیست شناختی تحمیل شده بر زن ، همگی اینها واژگان آن ادبیاتی هستند که "امر زنانه" را به مسائلی که صرفا رفورم محسوب می شوند( و نه بر هم زننده ی سیستمی که عامل سیه روزیِ میلیونها زن ، مرد، کودک و گیاه و جانور است) فرو می کاهد. آیا به جای تحلیل ترانه ای از شاهین نجفی ، بهتر نیست برگردیم از پله ی نخست همه چیز را بررسی کنیم: این ترانه واقعا نگارنده ی این نقد را یاد این انداخت که نامجو می خواهد لذت جنسی ببرد و زن پریود است و نمی تواند؟! علت این نیست که ناقدِ این ترانه پیشاپیش خود را ابزار لذت فرض کرده؟ این موارد که ذاتِ جنبشی به نام فمنیسم را به چالش جدی می کشند بسیارند. ترانه ی شاهین ناقد شرایطِ امروز جامعه ی ایران است و از قضا قرار است توهین آمیز باشد! چون ذات نقد توهین است ،و جامعه ی امروز ایران هم در داخل و هر خارج پر است از همین ناله ها(برانگیخته شده بر اثر احساسِ مشکوکی که می گوید به ما توهین شده) که تبدیل به دغدغه می شوند. نامجو هم از زبان یکی از همین دغدغه مندان! چنین عبارتی را می خواند... و شک ندارم که آن آش شله قلمکاری که فمنیسم نام دارد آنقدر با سخاوت است که اگر یک مخلصِ راه امام ادعا کند که به آنهایی که با صدای آهنگران شوق مرگ در آنها زنده شده توهین شده ، شما حتما از در حمایت بر می آیید! سطح سخن شما هم از اعتراضِ یک بسیجی به "تقلیلِ بلبل خمینی به برانگیزاننده ی مرگ" و توهین به "امر قدسیِ پیرِ خمین" فراتر نمی رود.
اگر مشکل سر این است که به کدام "امر" توهین شده ، شک نکنید که آن "امر زنانه" است.
اتو واینینگر بخوانید تا رستگار شوید!

افشین گفت...

1-با نگاه دقیق تر به شعر و همچنین کاریکاتور مانا نیستانی ، میشه فهمید منظور از پریود بودن و سایر تمثیل ها، دهانی است که از بس پر از خونش کرده اند،حالا دیگر کاملا بسته شده و هر زمان که نیازی به حرف زدن اوست،عادت به بسته بودن کرده،حتی در این شرایط که نیاز به دهان باز حرف زننده معترض ،بیش از هر زمان دیگری است.(ما،خفه شدن به سادگی...)
2-من نمیفهمم که چطور باید شعری گفت که نه به زنان بر بخورد،نه به مردان،نه به دگر باشان،نه به روشن فکران،نه به سیاستمداران،نه به گوگوش،نه به آقا، و نه به ولیعهد،نه به آریا یی ها،نه به فارس ها ،نه ترکها و نه عربها و...و همچنان انتظار داشته باشیم شعری که بیرون ،شعری اعتراضی باشه.

ناشناس گفت...

شما ذهن منحرفی دارید . همه چیز رو از دریچه رابطه جنسی میبینید . اینجا پریود بودن به معنای اعصاب نداشتن اومده . نه این که یک زنی نذاشته نویسندگان حال! شون رو بکنند. اصلا از کجا فهمیدید مخاطب زنه و خوانندگان قصد برقراری ارتباط جنسی دارند؟

ناشناس گفت...

پریشانی مردان وقتی زنی تحلیلی می‌کند و مردانه‌گی‌شان را تحلیل رفته میآبند برای‌ام بس جالب است. متن خوب بود اما خواندن برخی عصبانیت‌های مردانه در کامنت‌ها برای‌ام بس جالبتر بود!

ناشناس گفت...

فکر کنم بد نیست که خانم نویسنده پاسخی به ایراداتِ وارده بدهد. نظر شما چیست خانم نویسنده؟ بگذارید از این حالِ و هوایِ "شما گفتید و ما هم گفتیم" خارج شویم و بدانیم پاسختان چیست...

ناشناس گفت...

نقد بسیار خوبی بود بانو
به نظر بنده هم نامجو و هم نجفی دچار یک تسلسل محتوایی و دریدگی موسیقیایی شدن که البته مورد دوم بیش‌تر در مورد نامجو صدق می‌کنه نه نجفی که از ابتدا به خودش برچسب موسیقی زیرزمینی رو زده!! خواننده زیرزمینی‌ای که شب تا صبح تو وی ا ای و بی بی سی و امثالهم پلاسه! و بگذریم از پروپاگاندایی که این دو شخص پشتشون بهش گرمه
و الخ و بگذریم از تزریق اروتیسم به ادبیات مایی که این دو تا به همراه امثال مهدی موسوی شروع کردن، چون می‌دونن واس خاص و عام جذابه،
حالا هی شما و امثال شما بیان و بگن که نه آقا اینا عوام فریبیه، کو گوش شنوا، که چه بسا مثل الآن خیل سینه‌چاکان بریزن و شروع کنن به دفاع و اینا

RosaArchiv گفت...

در باب ترانه جدید کیر بدستان "رپر" شاهین نجفی و محسن نامجو بنام "پریود"

http://archiverosa.blogspot.de/2013/02/blog-post_17.html

ناشناس گفت...

بابا چه ربطی به دید جنسی مرد سالارانه و اینا داره؟ شما اصطلاح رایج در بین مردم رو درست بلد نیستی چرا تحلیل اشتباه می دی؟
وقتی به یکی می گن "یارو پریوده"، یعنی اخلاقش به جا نیست و خلقش سگیه؛ عین وقتهایی که زنها پریود می شن و بابت بالا پایین شدن هورمون ها و احتمالا بی حوصلگی ناشی از دل درد مدام و اینها، ناراحتن و اصلا نه جنبه شوخی دارن، نه حرف مخالف نه اصلا چیزی. دعوا راه می اندازن و نق بی خود می زنن و این طور چیزا. رفتاری که خارج از اون بازه پریود معمولا نشون نمی دن.
"پریود" خلاصه اش کنم، در اصطلاح معنی قرقر،ناراحتی،عصبانیت و حال بدی رو می ده که اولا ناخواسته است،ثانیا قابل پیش بینی نیست،ثالثا طرف مقابل نمی دونه باهاش چیکار کنه، رابعا انتظار می ره بعد از یه مدت خودش فروکش کنه."فلانی پریوده" یعنی نمی دونم چه مرضیشه اما ناراحته.
برای همین اینجا اصلا من بین اون مصراع ترجیع بند و مصراع "صیغه" و "شل گرفتن" و ... مراعات نظیری این طور که شما پیدا کردید نمی بینیم و به نظرم بی ربط است.

ناشناس گفت...

همونطور كه خيلي از آقايون جمع گفتن اين يك تمثيل هست از اعصاب نداشتن و حالو حوصله درست و حسابي نداشتن، اما هيچكدوم اشاره نكردن كه اين يه اصطلاح كاملا مردونه هست و اگه در مقابل هر خانمي ادا بشه ناراحت ميشه.... بنابراين به عنوان يك زن درك ميكنم كه نويسنده اين نقد چي داره ميگه و از چي ناراحته اما به قول آقاي افشين ما نميتونيم يك اثر كاملا نقادانه به اجتماع داشته باشيم و به كسي بر نخوره....

hosein گفت...

باور کن قیبل از انتشار این آهنگ خیلی وقت بود که لفظ "پریود" توسط خود من و دوستان و هم کلاسی ها و هم دانشگاهی ها و ... به معنای چیزی جز "عادات ماهانه زنانه" به کار می رفت. "پریود" کنایه از نا خوشی، بد بودن حال و روز... مثلا وقتی کسی سوتی می ده می گن: این باز پریود شد! یا مثلا امروز پریودم!(گوینده مذکر) یعنس حالم خوب نیست باهام شوخی نکن. که مطمئنا معنی پریود در این ترانه همین کنایه است نه اینکه وای تو باز پریودی و نمی شه باهات سکس کنم!! امیدوارم گرفته باشید منظورمو. با تشکر